Cơ hội giao thương - Ưu tiên các doanh nghiệp (DN) có vùng nguyên liệu hoặc hợp tác, đặt hàng, liên kết với người sản xuất lúa được làm đầu mối xuất khẩu gạo; hạn chế thấp nhất các DN chỉ kinh doanh thương mại tham gia xuất khẩu gạo, có lộ trình phù hợp, thực hiện chủ trương DN đầu mối xuất khẩu gạo phải có vùng nguyên liệu hoặc hợp tác, liên kết, đặt hàng với hộ nông dân trồng lúa, là những điểm mới trong Quy hoạch thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo do Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc.






Ưu tiên các doanh nghiệp (DN) có vùng nguyên liệu hoặc hợp tác, đặt hàng, liên kết với người sản xuất lúa được làm đầu mối xuất khẩu gạo; hạn chế thấp nhất các DN chỉ kinh doanh thương mại tham gia xuất khẩu gạo, có lộ trình phù hợp, thực hiện chủ trương DN đầu mối xuất khẩu gạo phải có vùng nguyên liệu hoặc hợp tác, liên kết, đặt hàng với hộ nông dân trồng lúa, là những điểm mới trong Quy hoạch thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo do Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý về nguyên tắc.
TS Đặng Kim Sơn- Viện trưởng Viện Chính sách & Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho biết: trong chuỗi sản xuất bao gồm nhà cung cấp vật tư phân bón, người nông dân, thương lái, DN vệ tinh và DN được phép xuất khẩu thì người nông dân được hưởng lợi ít nhất. Vấn đề mấu chốt ở đây là tổ chức. Hiệp hội lương thực Việt Nam không có bóng dáng của người sản xuất, không có các DN nhỏ. Các DN được phép xuất khẩu hầu hết không có liên kết với nông dân, không đầu tư vào vùng nguyên liệu. Trong khi đó, nhiều DN đầu tư cho vùng nguyên liệu, gắn bó với nông dân lại không được phép xuất khẩu. Như Công ty bảo vệ thực vật An Giang là DN đầu tiên làm cánh đồng mẫu lớn. Công ty đã đầu tư cung ứng vật tư nông nghiệp, đưa cán bộ kỹ thuật về đồng ruộng các tỉnh Long An, An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp với tổng diện tích gần 18.000 ha. Đến mùa thu hoạch, công ty mua lúa trực tiếp với nông dân, còn nếu nông dân chưa muốn bán thì có thể gửi vào kho của công ty, nhưng phải tự chịu trách nhiệm về sự tăng giảm giá… Gắn bó với nông dân là thế, tuy nhiên, đến giờ, công ty vẫn không được phép xuất khẩu.
Thực trạng hiện nay, xung quanh các DN được phép xuất khẩu gạo là nhóm đông DN vệ tinh. Các DNvệ tinh này tự bỏ vốn đầu tư thu mua gạo từ các thương lái, tự tìm đầu ra và để xuất khẩu được gạo thì các DN vệ tinh này phải “xuất khẩu nhờ” qua các DN đủ điều kiện xuất khẩu gạo. Như vậy, có những DN được cấp phép xuất khẩu gạo không cần hoạt động gì cũng hoàn thành chỉ tiêu xuất khẩu.
Ông Phạm Văn Dư– Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNN cho biết: Cục đang đề xuất Bộ NN&PTNN trình Thủ tướng Chính phủ việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 109/2010/ND-CP ngày 4/11/2010 về kinh doanh xuất khẩu gạo theo hướng bổ sung điều kiện các DN xuất khẩu gạo phải tham gia vào sản xuất, tiêu thụ theo phương thức cánh đồng mẫu lớn, bắt buộc DN phải có hợp đồng tiêu thụ lúa gạo mới được tham gia xuất khẩu.
Trước mắt, Bộ NN&PTNN sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định yêu cầu DN xuất khẩu gạo phải xây dựng ít nhất một vùng nguyên liệu đảm bảo đủ lúa cung cấp ít nhất 15% lượng gạo xuất khẩu trong năm theo hợp đồng năm 2013; từ năm 2014-2015 phải đảm bảo ít nhất 50% lượng gạo xuất khẩu theo hợp đồng và sau 2015 là 80% trở lên.



Nguyễn Hạnh

Theo cohoigiaothuong.com.vn